Tại sao ngựa lại ngủ đứng?

    Đức Khương,  

    Không giống như con người và nhiều loài gia súc khác, ngựa thường đứng để nghỉ ngơi và thậm chí là ngủ. Tại sao lại như vậy?

    Hầu hết những loài động vật ăn cỏ móng guốc đều là con mồi cho những loài ăn thịt. Để tạo điều kiện cho việc tẩu thoát nhanh chóng, một số loài đã hình thành thói quen ngủ đứng. Ngựa, ngựa vằn và voi khi ngủ thường dựng đứng, chúng luôn cảnh giác và sẵn sàng bỏ chạy.

    Những động vật này đã tiến hóa trong một thời gian dài, và cuối cùng tiến hóa thành một cấu trúc cơ thể có thể đứng vững trong thời gian dài mà không mệt mỏi. Cấu trúc cơ thể này được gọi là "stay apparatus" - gồm hệ thống các dây chằng và gân cho phép khóa các khớp xương ở chân khi chúng ngủ, để duy trì tư thế đứng thẳng. Điều này cho phép chúng có thể đứng mà sử dụng rất ít sức mạnh cơ bắp ở chân. Theo đó, ngựa nhà cũng được thừa hưởng đặc điểm này của tổ tiên chúng - ngủ đứng hầu hết thời gian, ngay cả trong chuồng.

    Tại sao ngựa lại ngủ đứng? - Ảnh 1.

    Ở trong chuồng, ngựa có thể không gặp nhiều nguy hiểm bị thú ăn thịt săn mồi, nhưng chúng vẫn ngủ đứng giữa ban ngày. Trong số các loài động vật, ngoài ngựa ra, lừa cũng có tập tính ngủ đứng vì môi trường sinh hoạt của tổ tiên chúng gần giống với ngựa hoang.

    Ngoài ra, loài ngựa vẫn có thể nằm ngủ, nhưng tư thế nằm ngủ lại mang lại cho chúng không ít phiền toái, đặc biệt là nằm nghiêng. Nếu để ngựa nằm trong thời gian dài có thể dẫn đến một số biến chứng nghiêm trọng. Nhưng những con ngựa con ngủ như thế này là chuyện bình thường.

    Tại sao ngựa lại ngủ đứng? - Ảnh 2.

    Không phải lúc nào ngựa cũng ngủ đứng, trong trường hợp cần ngủ sâu để hồi phục sức khỏe, chúng cũng sẽ nằm ngủ như hầu hết các loài thú khác. Lúc này, đàn ngựa sẽ thực hiện chiến thuật làm việc nhóm. Cụ thể, một chú ngựa nhận nhiệm vụ canh gác trong khi cả đàn chợp mắt.

    Khi nằm lâu, ngựa rất dễ bị liệt nếu như không trở mình kịp thời. Việc cho ngựa nằm lâu sẽ dẫn đến việc tuần hoàn máu của vùng da dưới cơ thể bị cản trở, cộng với hệ thống thông gió kém, độ ẩm cao sẽ dễ hình thành bệnh "nổi mụn".

    Tại sao ngựa lại ngủ đứng? - Ảnh 3.

    Bệnh "bedsore" ở ngựa thường xảy ra ở những vùng xương nổi rõ và cơ bắp không đầy đặn. Chẳng hạn như tứ chi, khuỷu tay, đốt sống lưng và đầu.

    Khi ngựa nằm, một bên mắt sẽ bị áp xuống, tiếp xúc trực tiếp với mặt đất. Ngay cả khi có thêm miếng đệm, mắt vẫn bị ảnh hưởng bởi áp lực trực tiếp. Mí bên bị nén không thể đóng mở được, dây thần kinh mặt cũng sẽ bị tổn thương do bị chèn ép lâu, rất dễ gây viêm loét giác mạc, viêm giác mạc.

    Tại sao ngựa lại ngủ đứng? - Ảnh 4.

    Ngựa có mắt lớn nhất trong những loài động vật có vú, mắt nằm hai bên mặt nên có nhãn quan rộng hơn 350 độ, mắt tinh thấy rõ ban ngày cũng như ban đêm. Mắt chúng cũng nặng hơn gấp 9 lần so với mắt người. Mắt ngựa có 3 mí, hai mí bình thường và một mí thứ ba là một màng chớp nằm ở góc bên trong của mắt. Tuy nhiên, mắt ngựa thuộc loại nhị sắc (dichromatic), tức chỉ xác định được khi màu chứa không quá hai quang phổ (spectral lights). Do đó, ngựa không phân biệt được màu đỏ và màu xanh, màu nào chứa quang phổ đỏ thì ngựa thấy nhòa lẫn với màu xanh.

    Khi ngựa nằm, một bên phổi bị ép hoàn toàn vào dưới thân, tuần hoàn máu của phổi bị tắc nghẽn, lồng ngực không thể nở ra bình thường như khi đứng, và sự thông khí của phổi bị ức chế. Đồng thời, do lỗ mũi sát đất nên dễ hít phải các dị vật như bụi, vi khuẩn, khả năng nhiễm trùng thứ phát vào phổi cũng tăng lên rất nhiều.

    Tại sao ngựa lại ngủ đứng? - Ảnh 5.

    Ngựa là động vật ăn cỏ không nhai lại do dạ dày của nó không có nhiều ngăn như những gia súc khác. Mặc dù vậy, nó vẫn có khả năng tiêu hóa được xenlulo. Ngựa thường tiết ra khoảng 20-80 lít nước bọt mỗi ngày để hỗ trợ cho việc tiêu hóa. Điều đặc biệt, ngựa không biết nôn mửa nên khi ngộ độc có thể chết dễ dàng.

    Tại sao ngựa lại ngủ đứng? - Ảnh 6.

    Một nghiên cứu năm 2010 tiết lộ kết quả đáng ngạc nhiên về trí thông minh của ngựa, đặc biệt là khả năng ghi nhớ. Không chỉ hiểu được lời nói, ngựa còn có khả năng nhớ rất lâu. Nếu một con ngựa được chăm sóc và đối xử tốt, nó sẽ nhớ người chăm sóc cho đến lúc chết. Đặc biệt, con ngựa sẽ ngay lập tức nhớ ra người đã chăm sóc nếu nhìn thấy họ, dù không được gặp trong thời gian dài. Chúng cũng có thể nhớ được các địa điểm khá tốt.

    Tại sao ngựa lại ngủ đứng? - Ảnh 7.

    Ngày nay, ngựa được nuôi để phục vụ cho các cuộc thi và hoạt động thể thao, giải trí... Việc nuôi ngựa đang dần trở thành một hoạt động kinh doanh lớn ở nhiều nước trên thế giới. Riêng ở Mỹ, khoảng 4,6 triệu người đang làm các công việc kinh doanh có liên quan đến ngựa với số lượng ngựa lên đến 9 triệu con. Ngành công nghiệp ngựa ở quốc gia này ước tính đạt 39 tỷ USD mỗi năm. Thịt ngựa được coi là một món ăn thông dụng ở nhiều nước trên thế giới. Người Pháp không chỉ ăn thịt ngựa, mà còn ăn óc và tim ngựa. Trên thực tế, thịt ngựa đã trở thành món ăn của con người kể từ khi chúng xuất hiện. Trong chiến tranh, thịt ngựa là món ăn cung cấp nhiều protein mà lại có giá thành rẻ. Ngày nay, thịt ngựa được ưa chuộng vì có mùi vị đặc biệt.

    https://genk.vn/tai-sao-ngua-lai-ngu-dung-20220127102152718.chn
    Tin cùng chuyên mục
    Xem theo ngày

    NỔI BẬT TRANG CHỦ